Positieve signalen Noordelijke ondernemers

KVK – Baanloze groei –

Uit de kwartaalenquête van de Kamer van Koophandel blijkt dat de lijn van het broze herstel die in het vorige kwartaal werd ingezet, zich doorzet. In het lopende kwartaal verwacht het bedrijfsleven in Noord-Nederland meer omzet dan in het derde kwartaal. De groei is echter nog te mager om ondernemers direct meer vertrouwen te geven in de economische ontwikkeling. Belangrijke graadmeters voor de stemming in het bedrijfsleven, zoals de animo om te investeren, blijven een rood signaal geven. Eric Jansen, directeur Kamer van Koophandel Noord-Nederland: Een spannende vraag is of de economie op afzienbare termijn weer in een fase komt waarin dezelfde hoeveelheid mensen nodig zijn voor de productie als we in eerdere jaren gewend zijn geweest. Dit omdat de werkgelegenheid niet in de pas loopt met het broze herstel. De economische groei komt dus uit productiviteitsverbetering.

Seizoensinvloeden

Aantrekkende bedrijvigheid is in het laatste kalenderkwartaal niet ongebruikelijk. Er valt weinig productietijd uit door vakanties en in de aanloop naar Sinterklaas en Kerst lopen de consumentenbestedingen op. Vorig jaar waren de effecten hiervan echter onvoldoende om de gevolgen van de afnemende conjunctuur weg te vlakken. De situatie is nu anders. De balans slaat duidelijk door naar de positieve kant: 29 procent van de bedrijven rekent dit kwartaal op meer omzet, 18 procent op minder. Dat is het resultaat van een positieve seizoensinvloed en een conjunctuur die niet verder inzakt. Jansen licht toe: De verwachting is dat bedrijven met omzetgroei in 2014 de overhand zullen houden. Die positieve verwachting is volledig toe te schrijven aan de oplevende conjunctuur. Bij een vergelijking op jaarbasis spelen seizoensinvloeden geen rol. Uit CBS-gegevens blijkt dat ook het consumentenvertrouwen omhoog gaat.

Groei over alle sectoren

Alle sectoren van de economie dragen bij aan de betere omzetbalans. De bouw springt er uit, hoewel deze sector als enige een overschot heeft aan negatieve omzetverwachtingen. Dat overschot is wel teruggelopen van 52 procent in het vierde kwartaal van het vorige jaar tot 3 procent nu (saldo van 18% stijging en 21% daling). De krimp in de bouw lijkt dus goeddeels tot staan te zijn gekomen. De prognose op jaarbasis voor 2014 geeft daarover nog geen uitsluitsel. De sector verwacht in elk geval niet dat de groei volgend jaar voldoende zal zijn om het in de eerste kwartalen van 2013 verloren terrein terug te winnen. Bovengemiddeld is in het vierde kwartaal de omzetstijging in de industrie en de sector vervoer en communicatie. Jansen: De export blijkt ook nu weer de motor te zijn voor de gunstige ontwikkeling van de industrie.

Nog geen juichstemming

Jansen vervolgt: De positieve signalen zijn nog niet sterk genoeg om het stemmingsbeeld van ondernemers te verbeteren. Het economisch klimaat is in het vierde kwartaal naar hun oordeel opnieuw verslechterd. Bovendien is de animo om te investeren aanhoudend laag. De bestedingen aan productiemiddelen zullen dit jaar opnieuw dalen en voor 2014 wordt geen herstel verwacht. Het pessimisme over de investeringen kunnen we ook niet los zien van de afbrokkelende winstgevendheid. Bedrijven geven al sinds voorjaar 2011 van kwartaal op kwartaal aan dat hun rendementspositie achteruit gaat. De financiële ruimte om te investeren wordt daardoor beperkt.

Werkgelegenheid spannende factor

Ongunstig blijven voorlopig de perspectieven voor de werkgelegenheid. Veel bedrijven geven te kennen dat ze nog te ruim in het personeel zitten. Daar verandert de bescheiden omzetgroei niet direct iets aan. Zowel in het vierde kwartaal als na de jaarwisseling zal de reductie van het aantal arbeidsplaatsen doorgaan. De bouw is daarin het meest stellig. Ruim een derde van de bedrijven in deze sector zegt het personeelsbestand te zullen inkrimpen. Voor het totale bedrijfsleven is dat 13 procent.